Jarðskjálftahrina um síðustu helgi á milli Húsfells og Bláfjalla
Engar mælingar benda til þess að kvika sé að safnast saman eða brjóta sér leið undir Brennisteinsfjöllum
Um 20 skjálftar mældust síðustu helgi á milli Húsfells og Bláfjalla. Flestir rétt eftir hádegi á sunnudaginn, 28. janúar. Stærstu skjálftarnir mældust 3,1 kl. 05:28, sl. laugardag (27. janúar) og 2,9 kl. 12:32 á sunnudaginn, 28. janúar. Ein tilkynning barst Veðurstofunni um að sá fyrri hefði fundist í Breiðholti. Tveir smáskjálftar mældust á svæðinu á mánudaginn, báðir undir 1,0 að stærð, en ekki hafa mælst skjálftar á svæðinu síðan þá en mögulegt er þó að virknin taki sig upp á ný. Skjálftarnir eru í Húsfellsbruna, norðarlega á misgengi sem hefur verið kallað Hvalhnúksmisgengið. Hvalhnúksmisgengið er um 17 km langt norður-suðlægt sniðgengi og nær frá Hlíðarvatni í suðri. Það er líklega ábyrgt fyrir stærstu skjálftum sem mælst hafa á Reykjanesskaganum, svokölluðum Brennisteinsfjallaskjálftum sem urðu árin 1968 og 1929 og voru um 6 að stærð.
„Það eru engar mælingar sem benda til þess að kvika sé að safnast saman undir Brennisteinsfjöllum“, segir Kristín Jónsdóttir, deildarstjóri á Veðurstofu Íslands. „Skjálftavirknin sem mældist um helgina er ekki vegna kvikuhreyfinga eins sést hefur í tengslum við jarðhræringar við Fagradalsfjall og norðan Grindavíkur“ segir Kristín.
Jarðskjálftahrinan á milli Húsfells og Bláfjalla um helgina var á þekktu misgengi sem heitir Hvalhnúksmisgengið, en á þessu svæði eru dæmi um svokallaða sniðgengisskjálfta sem eru þekktir á Suðurlandi og Reykjanesskaga. Slíkir skjálftar verða vegna landreksspennu sem hleðst upp þegar N-Ameríkuflekinn og Evrasíuflekinn hreyfast framhjá hver öðrum. Þessi spenna losnar reglulega í stærri skjálftum sem talið er að ríði yfir skagann á um 50 ára fresti. Má því segja að kominn sé tími á annan Brennisteinsfjallaskjálfta, óháð öðrum jarðhræringum.
Ef kvika væri að safnast þarna saman ætti að sjást merki um landris í gögnum Veðurstofunnar líkt og við höfum séð við Svartsengi og Fagradalsfjall. „Við sjáum engin merki um slíkt. Það er hins vegar mikilvægt að vera meðvituð um að skjálftar sem eiga upptök á Hvalhnúksmisgenginu eru stærstu skjálftar sem hafa riðið yfir Reykjanesskagann“, segir Kristín.
Verði jarðskjálfti af stærð 6 á Hvalhnúksmisgenginu mun hann finnast vel um mest allt landið og sér í lagi vel á Höfuðborgarsvæðinu, en helsta hættan er tengd snörpum hreyfingum á innstokksmunum og mestu hreyfingar geta fært húsgögn úr stað. Þó er vert að geta þess að hreyfingar verða ekki þess eðlis að byggingar laskist verulega, enda gera byggingarstaðlar ráð fyrir slíkum hreyfingum.
Veðurstofan bendir á leiðbeiningar um varnir og viðbúnað vegna jarðskjálfta sem má finna á heimasíðu Almannavarna.
Kortið sýnir skjálfta á
Reykjanesskaga frá 1927 til 2018. Stjörnur í mismunandi litum sýna
staðsetningar skjálfta af stærð > M5,0 og ártal hvenær þeir urðu. Á kortinu
sést gróft áætluð staðsetning skjálfta sem urðu 1929 og 1968 sem minnst er á í
fréttinni. (Mynd úr bók Ragnars Stefánssonar ”Hvenær kemur sá stóri”, myndina
gerði Gunnar B. Guðmundsson, sérfræðingur á sviði jarðskjálftarannsókna á Veðurstofu Íslands).
Kortið sýnir skjálftavirkni á Reykjanesskaga frá
því á föstudaginn 26. Janúar. Skjálftahrinan um helgina er sýnd á milli
Bláfjalla og Heiðmerkur, grænir og bláir hringir.
